door Koen de Vries
Vandaag een artikel in het AD over hardloopschoenen. De titel: Dure hardloopschoen is geldklopperij. Taaltechnisch gezien een niet helemaal jofele kop, maar dat maakt niet uit. Hij nodigt wel uit tot lezen en daar gaat het om. De intro luidt: Net dure hardloopschoenen gekocht? Gooi ze maar weg. Alle mooie verhalen over steunzolen, pasvorm, stabiliteit en afwikkeling van de voet zijn onzin en geldklopperij. Dit beweert sportarts Steef Bredeweg van het Universitair Medisch Centrum Groningen, die volgende week op dit onderwerp promoveert.
Oef, denk je dan. Zijn wij, vaak toch niet al te domme renners, jaar-in-jaar-uit belazerd door de Nikesen, Brooksen, Asicsen en Mizuno’s van deze wereld? Je kunt het je niet voorstellen. Je hebt altijd zo lekker gelopen op die favoriete schoenen van je. Wat is er dan aan de hand? Snel lees je verder.
De auteur stelt een vraag: Een goede sportschoen voorkomt toch blessures? Daar is iedereen zich toch terdege van bewust?
Het antwoord van Steef Bredeweg:
‘Nee dus. Als je de wetenschappelijke literatuur op een rijtje zet, blijkt dat hier bedroevend weinig onderzoek naar is gedaan. Er wordt van alles geroepen, maar een goede onderbouwing ontbreekt. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat steunzolen, dempers, of video-analyses een gunstig effect op het lichaam hebben.’
Ja maar, denk je dan. Laat het misschien waar zijn dat er geen goede wetenschappelijke onderzoeken zijn gedaan naar hardloopschoenen. Alleen dat simpele feit wil toch niet zeggen dat die dure hardloopschoenen dan helemaal waardeloos zijn? Het tegendeel is toch ook niet bewezen? Op zo’n flinterdun onderzoek kun je toch niet promoveren? Zeker niet als je daar zulke voorbarige conclusies uittrekt?
Er moet meer achter zitten, is je conclusie, en leest verder.
Nieuwe vraag van de auteur: Wat moeten we dan dragen?
Het antwoord van de heer Bredeweg: ‘Simpel. Een schoen die lekker zit.’
Hmm. Ze gaan gewoon verder op de ingeslagen weg. Er volgen nu een paar open deuren, die wij ervaren hardlopers allemaal kennen.
Vraag van de auteur: Zijn alle hardlooppijntjes dan verleden tijd?
Antwoord: ‘Nee, een blessure ligt altijd op de loer. 95 procent van de blessures wordt namelijk veroorzaakt door overbelasting. Bij de training willen we te snel en te veel. De buurman loopt de marathon, dus dat moeten wij ook kunnen. Om blessures te voorkomen, moet een hardloper vooral letten op de reactie van zijn lichaam, zoals pijn en stijfheid, en niet op zijn schema of de kwaliteit van zijn schoenen.’
Nog een vraag die het mysterie van de beweerde geldklopperij niet oplost:
Is dit nieuwe informatie voor al die schoenenfabrikanten?
‘Nee, zij weten dit allang. Ik durf zelfs te stellen dat zij de hardlopers hebben misleid. Door hen is bij veel hardlopers de angst ontstaan: als ik geen goede schoenen koop, loop ik kans op een blessure. Die boodschap heeft tot een enorm marketingsucces geleid. Fabrikanten zoeken wel steeds meer toenadering tot de wetenschap. Er is bijvoorbeeld al een aantal minimalistische schoenen op de markt, een soort nabootsing van blote voeten. De komende jaren volgen er zeker nieuwe technologieën die de schoenverkoop op peil houden.’
En op blote voeten rennen?
‘Raad ik af, met al die steentjes en stukjes glas op de weg. Dat zijn onze voeten niet meer gewend. En onze spieren zijn lui geworden, sinds we op schoenen lopen. Rennen op blote voeten kan, maar je moet het langzaam opbouwen.’
En dat is het dan. Raar artikel: Iemand doet literatuuronderzoek, vindt bijna niets over het gezochte onderwerp en beweert dan doodleuk dat het product niet deugt omdat er geen literatuur over is. Het kan bijna niet anders dan dat de auteur van het artikel een beetje heel erg veel kort door de bocht is gegaan.
Gisteren op Radio I was een interview met die man, meldt een vriend. Dat kun je waarschijnlijk nog wel terugluisteren. Misschien biedt dat meer duidelijkheid. Even op internet gezocht, en daar is het interview.
De introtekst : Beginnende hardlopers krijgen altijd dit advies: wat je ook doet, koop goede hardloopschoenen. Shirtje, broekje, het maakt niet uit, zo lang je maar goede schoenen hebt. En dus kopen de circa 2,5 miljoen Nederlandse hardlopers en masse de nieuwste, veiligste, snelste modellen. Dat is allemaal onzin, zegt sportarts Steef Bredeweg van het Universitair Medisch Centrum Groningen.
Het interview bestaat uit twee delen, omdat er even ingebroken werd met berichtgeving over onze voormalige provinciegenoot Volkert van der G, die binnenkort wordt vrijgelaten.
Hier zijn de links:
en
Hierin wordt iets meer duidelijk, maar lang niet alles. Mevrouw Plach, een van de twee presentatoren van het programma Dit is de Dag waarin het interview plaatsvindt, stelt de essentiële vraag:
Zijn er dan onderzoeken die bewijzen dat die hardloopschoenen niet deugen?
Meneer Bredeweg zegt niet meteen ja. Hij zinspeelt op een onderzoek waaruit zou blijken dat schoenen helemaal geen demping en stabiliteit hoeven te bieden. Het enige dat belangrijk is, is comfort.
Mijn gedachte is dan: demping en stabiliteit zijn weliswaar niet de enige factoren die voor comfort zorgen, maar zijn daar wel belangrijk voor.
Volgens Bredeweg zijn de hardloopschoenenfabrikanten al een jaar of zes op de hoogte van dit onderzoek. Dat is volgens hem ook de reden dat ze steeds meer minimalistische schoenen aanbieden. Want de bottomline van Bredeweg is: lopen op blote voeten is in principe het best voor het lichaam.
In dit interview herhaalt hij zijn tip uit het AD: Laat je niet leiden door allerlei hardloopschema’s, maar luister naar je lichaam.
Kijk. Met dat laatste ben ik het van harte eens. Eénderde van de beginnende lopers raakt tijdens de eerst tien a twaalf weken geblesseerd. En bijna de helft van de gevorderde hardlopers moet elk jaar met een blessure afrekenen.
Met al die voorgaande beweringen heb ik moeite, vooral omdat meneer Bredeweg volgens mij te weinig bewijs heeft om zijn stelling te onderbouwen. En omdat ik heel andere praktijervaringen heb. Alleen een uitgebreid wetenschappelijk onderzoek, waar ook fabrikanten aan meewerken (let op: niet alleen fabrikanten), kan verheldering brengen.
Mijn ervaring tot nu toe: goede schoenen zijn van levensbelang. De ultra dikke Hoka’s waar ik op loop, schoenen die extra demping en stabiliteit bieden, zijn de beste hardloopschoenen waarop ik ooit gelopen heb.
Hardlopen in Zeeland 
Volgens dit http://refs.ahcuah.com/papers/shulman.htm onderzoek uit 1949 aan mensen die nog nooit schoenen hebben gedragen is schoeisel zowieso slecht voor voeten.
Morgen(vrijdag)avond is het ook een item bij Een Vandaag op Nederland 1. Het is en blijft een intrigerend onderwerp.
Een aantal jaren geleden heb ik met Jos Hermens op de zondagochtend een radioprogramma gepresenteerd over – vooral – schoenen en sportdrankjes. Jos vond sportdrankjes geldklopperij, maar op het gebied van schoenen was hij strenger. Hij maakte een onderscheid tussen schoenen op verharde wegen en op de zachtere bospaden. En na wat algemene en specifieke tips te hebben gegeven raadde hij de (beginnende) hardlopende luisteraar consequent aan om vóór de aankoop te rade te gaan bij iemand die er echt verstand van had. Nog steeds een nuttige tip, nietwaar?
Toen ik nog aanzienlijke afstanden liep (bijvoorbeeld een aantal dagen per ’s morgens van Baarn naar Hilversum, 15 km, en aan het eind van de dag v.v.) liep ik op Karhu. Dat beviel me heel goed. Na een tijdlang andere sporten bedreven te hebben, heb ik onlangs de stoute schoenen aangetrokken en ben weer beginnen. Ik ben op dié (stoute) schoenen gaan lopen maar op betrekkelijk lichte, niet al te zachte Saucony’s. Ik had me vooraf deskundig laten adviseren. Ik loop nu op halve snelheid weer in het bos – heerlijk!
Ik heb nog interessante videotape van heel wat jaren geleden voor Koen waarin toen al duidelijk werd dat die GROTE merken ongeveer 3 x zoveel uitgeven aan marketing (om ons te doen geloven dat al die dempers, luchtkussens etc een wondertje van techniek zijn) dan aan onderzoek ( om werkelijk hun producten te verbeteren).
Veel lopers zijn naar mijn mening veel te druk bezig met schoeisel en andere uitrusting (altijd weer op facebook!). Ik loop zelf op schoenen van de uitverkoop, omdat ik m’n geld liever aan andere dingen uitgeef. Meestal asics, maar vorig jaar een paar adidas (40 euries in aanbieding). Ze waren bedoeld voor trainingen, maar bleken prima geschikt voor wedstrijden. Ik ga er niet harder door lopen, maar ook niet minder hard…Geen aandacht besteden aan schoeisel betekent weer een zorg minder.
Ha Koen,
Een aanrader om te lezen is het boek De Geboren Renner van Christhopher McDougall, waar de Tarahumara indianenstam in Mexico nader in wordt beschreven: ultralopers, die meer dan 100 mijl rennen het liefst op blote voeten, zonder eten en drinken (..) De schrijver citeert ook dr Daniel Lieberman, hoogleraar biologische antropologie aan Harvard(en nu wordt genoemd in het onderzoek) die aangeeft dat: “Veel voet- en knieblessures waar men tegenwoordig last van heeft, zijn eigenlijk het gevolg van het feit dat mensen hardlopen op schoenen die onze voeten in werkelijkheid verzwakken, die ons dwingen overdreven pronatie toe te passen, en ons knieproblemen geven. Tot 1972, toen de moderne sportschoen door Nike werd uitgevonden renden mensen op schoenen met hele dunne zolen, hadden sterke voeten en kregen vaak minder knieblessures”.
Eigenlijk is zijn uitgangspunt dat de (oer)mens gemaakt is om op blote voeten te lopen en dit door de vooruitgang nadelig is beïnvloed.
Heel hoofdstuk 25 van het boek is gewijd aan het item waar nu door Bredeweg over geschreven is. Kwam mij dus bekend voor 😉
Uiteraard is niet ieder mens hetzelfde en neem je wat het beste bij je past. Ik ben na het lezen van het boek de Nike free (ja, ook de fabrikant speelt weer handig in op dit soort issues) geprobeerd ook omdat ik op zoek was naar een snellere afwikkeling. De schoen benaderd het blootvoets lopen met een licht gedempt gevoel wat ik wel prettig vindt en lichter doet lopen. Als ik daarna op m’n normale hardloopschoenen loop, voelt t alsof ik op klompen ren, maar ook dat went weer, gelukkig.
Er is geen voet hetzelfde. In mijn lange hardloopleven ben ik overtuigd geraakt van de persoonlijke aanpak van Floor Schrijver in Utrecht. Ik heb er veel baat bij gehad. Hij maakte de ondersteunende zool voor specifieke klachten en koos zelf daarbij de schoen zonder aanzien van het merk. Veel topsporters in Nederland hebben door hem hun carrière kunnen voortzetten.